Εσύ δικαιούσαι το κοινωνικό μέρισμα ?

Τα κριτήρια χορήγησης του κοινωνικού μερίσματος

Το ποσόν των 9.000 ευρώ ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος είναι το πρώτο σκαλοπάτι για τη χορήγηση του κοινωνικού μερίσματος, το οποίο θα προσαυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων και των φιλοξενουμένων. 

Για τη χορήγηση του μερίσματος, σύμφωνα με την τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή, τίθενται και περιουσιακά κριτήρια όπως το ύψος της ακίνητης περιουσίας που κατά ανώτατο όριο δεν μπορεί να ξεπερνά τις 180.000 αντικειμενικής αξίας, όπως και το ύψος των καταθέσεων.

Για τον άγαμο το όριο καταθέσεων έχει μπει στις 9.000 ευρώ, ενώ για τις υπόλοιπες κατηγορίες θα εξειδικευθεί με υπουργική απόφαση. Επίσης, οι δικαιούχοι θα πρέπει τουλάχιστον να έχουν ένα μήνα ασφάλισης μέχρι τις 31-10-2017.

Αναλυτικά, τα κριτήρια καταβολής του επιδόματος είναι τα ακόλουθα:

1. Εισοδηματικά όρια. Για την καταβολή της εισοδηματικής ενίσχυσης, το εισόδημα του νοικοκυριού δεν πρέπει να υπερβαίνει τις:

• 9.000 ευρώ για νοικοκυριά με ένα μέλος.

• 13.500 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικα μέλη.

• 15.750 για νοικοκυριά με δύο ενηλίκους και ένα ανήλικο τέκνο.

• 18.000 για νοικοκυριά με τρία ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη και δύο ανήλικα τέκνα.

• 20.250 για νοικοκυριά με τρία ενήλικα μέλη και ένα ανήλικο τέκνο ή δύο ενήλικα μέλη με τρία ανήλικα τέκνα.

• 22.550 για νοικοκυριά με τέσσερα ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη με τέσσερα ανήλικα τέκνα.

• 27.000 για νοικοκυριά με πέντε ή περισσότερα ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα μέλη με έξι ή περισσότερα ανήλικα τέκνα.

2. Ακίνητη περιουσία. Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας όλων των μελών του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ και προκύπτει από την τελευταία εκκαθάριση (έως 31 Οκτωβρίου 2017), δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 120.000 ευρώ για νοικοκυριά με ένα μέλος, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ συνολικά.

3. Κινητή περιουσία. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων όλων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, ή και η τρέχουσα αξία μετοχών και ομολόγων, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσόν των 9.000 ευρώ για τα νοικοκυριά με ένα μέλος. Το ποσό αυτό θα αυξάνεται για κάθε προστατευόμενο μέλος με τρόπο ο οποίος θα προσδιοριστεί με την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης.

4. Κριτήριο διαμονής. Ο δικαιούχος του κοινωνικού μερίσματος πρέπει να διαμένει μόνιμα και νόμιμα στην ελληνική επικράτεια τα τελευταία πέντε χρόνια, όπως αυτό προκύπτει από τις φορολογικές του δηλώσεις της τελευταίας πενταετίας. Ο δικαιούχος οφείλει να είναι ασφαλισμένος τουλάχιστον μία φορά σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, και για χρόνο ασφάλισης μεγαλύτερο του ενός μηνός μέχρι και 31-10-2017, όπως αυτό προκύπτει από το μητρώο άμεσα ασφαλισμένων και συνταξιούχων του ΕΦΚΑ.

Ο δικαιούχος και όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού πρέπει να έχουν υποβάλει δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2016, εφόσον έχουν υποχρέωση.

Εξαιρέσεις

Από τη χορήγηση κοινωνικού μερίσματος εξαιρούνται νοικοκυριά και μέλη των οποίων βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:

• Εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελείας.

• Δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής.

• Δηλώνουν δαπάνες για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία.

• Δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, δασκάλους, οδηγούς αυτοκινήτων και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.

Σημειώνεται ότι το κοινωνικό μέρισμα είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο, δεν υπόκειται σε κρατήσεις, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη. Επίσης δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή άλλης παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Πόσα δικαιούνται οι οικογένειες και τι ισχύει για τους άγαμους

Αν και στην τροπολογία δεν αναφέρεται το ποσό που θα δοθεί σε κάθε νοικοκυριό με βάση όσα είχε ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, το μέρισμα διαμορφώνεται ανά περίπτωση έως εξής:

• Αγαμος με ανώτατο εισόδημα έως 9.000 ευρώ, ακίνητο αξίας 120.000 ευρώ και καταθέσεις έως 9.000 ευρώ: μέρισμα 250 ευρώ. Σημειώνεται ότι το ποσό των 9.000 ευρώ εισοδήματος είναι το ανώτατο όριο στην κατηγορία αυτή προκειμένου να χορηγηθεί το μέρισμα. Στην περίπτωση που ο άγαμος έχει 10.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα ή ακίνητο αντικειμενικής αξίας 130.000 ευρώ χάνει το μέρισμα.

• Εγγαμοι χωρίς παιδιά με εισόδημα έως 13.500 ευρώ και ακίνητο αντικειμενικής αξίας έως 135.000 ευρώ: μέρισμα 375 ευρώ.

• Εγγαμοι με ένα παιδί και εισόδημα έως 15.750 ευρώ και ακίνητο αντικειμενικής αξίας 150.000 ευρώ: μέρισμα 437,5 ευρώ.

• Εγγαμοι με δύο παιδιά και εισόδημα έως 18.000 ευρώ και ακίνητο αντικειμενικής αξίας 165.000 ευρώ: μέρισμα 500 ευρώ.

Υπολογισμός για τις παράνομες παρακρατήσεις

Για την εύρεση των επιστρεφόμενων ποσών ακολουθούμε το άθροισμα των παρακρατήσεων και συγκεκριμένα χρησιμοποιούμε τις ετήσιες βεβαιώσεις συντάξεων (για φορολογική χρήση), καθώς αυτές παρέχουν λεπτομερή και συγκεντρωτικά στοιχεία, αλλά αποτελούν και επίσημο αποδεικτικό έγγραφο.

Προς διευκόλυνση, παραθέτουμε τις παρακρατήσεις από τις ετήσιες βεβαιώσεις μιας σύνταξης του ΙΚΑ με μηνιαίο αρχικό ποσό 1.965 ευρώ (φωτογραφία).

Το άθροισμα των παρακρατήσεων της σύνταξης αυτής από 1/8/2011 έως 30/6/2016 είναι 26.542.

Αυτά είναι τα ποσά πάνω στα οποία έγιναν παρακρατήσεις (παρανόμως) και για ΕΟΠΥΥ.

Τα ποσά αυτά, που παρανόμως παρακρατήθηκαν για ΕΟΠΥΥ, είναι αυτά που θα πρέπει να επιστραφούν.

Εφόσον έχουμε το άθροισμα των παρακρατήσεων, εύκολα πλέον μπορούμε να βρούμε και τις επιστροφές.

Από το γεγονός ότι το ποσοστό παρακράτησης ΕΟΠΥΥ έως τις 30/6/2015 ήταν 4% και από 1/7/2015 έως 30/6/2016 έγινε 6% κάνουμε τις πράξεις:

Πρώτον, πολλαπλασιάζουμε το άθροισμα των παρακρατήσεων επί 4%. Και, δεύτερον, πολλαπλασιάζουμε τα 6/12 των παρακρατήσεων του 2015 και του 2016, τη διαφορά δηλαδή από 1/7/2015 έως 30/6/2016 επί 2%.

Ετσι, έχουμε 26.542 x 4% = 1.062 ευρώ. Και 5.885 (6/12 του 2015-2016) x 2% = 118 ευρώ. Σύνολο (1.062 + 118) 1.200 ευρώ.

Αυτό είναι το επιστρεφόμενο ποσό που δικαιούται ο συγκεκριμένος συνταξιούχος.

Οι παράνομες παρακρατήσεις

Πότε άρχισαν οι παρακρατήσεις; Ποιες συντάξεις αφορούν;

Πώς θα τις αθροίσουμε;

Για να απαντήσουμε στο ερώτημα πρέπει να γνωρίζουμε επακριβώς ποιες είναι αυτές οι παρακρατήσεις.

Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι παράνομες παρακρατήσεις του ΕΟΠΥΥ υπολογίζονταν στο αρχικό ποσό αντί των καταβαλλόμενων, αρχίζουν από 1/8/2010 και καταλήγουν 31/6/2016, όταν διορθώθηκαν από την ισχύουσα νομοθεσία.

Σύνολο δηλαδή 70 μήνες.

1. Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ): θεσπίστηκε με τον ν. 3863/2010, αφορά συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ, ποσοστά παρακράτησης από 3% έως και 10% σε ισχύ από 1/8/2010.

2. Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης: Με τον ν. 3986/2011 στην ΕΑΣ προστίθεται νέα παρακράτηση, και το έως 10% γίνεται έως 14%. Αφορά τις ίδιες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ και ισχύει από 1/8/2011.

Επιπλέον, για ηλικίες κάτω των 60 ετών και με σύνταξη άνω των 1.700 ευρώ επιβάλλεται ειδική εισφορά από 6% έως 10%.

3.  Με τον ν. 4024/2011 μειώνονται ως εξής:

α) Για ηλικίες μικρότερες των 55 ετών μείωση κατά 40% στο υπερβάλλον ποσό άνω των 1.000 ευρώ.
β) Για ηλικίες άνω των 55 ετών μείωση κατά 20% στα ποσά που υπερβαίνουν τα 1.200 ευρώ. Ισχύει από 1/11/2011.

4.  Με τον ν. 4051/2012 μειώσεις κατά 12%. Αφορά συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ, η παρακράτηση 12% γίνεται στο υπερβάλλον (1.300) ποσό και ισχύει από 1/1/2012.

5.  Με τον ν. 4093/212 μειώσεις έως 20% και ως εξής:

·        Για ποσά (άθροισμα κύριας και επικουρικής) άνω των 1.000 ευρώ έως 1.500 ευρώ, μείωση κατά 5%.

·        Από 1.500 έως 2.000 ευρώ μείωση κατά 10%.

·        Από 2.000 έως 3.000 ευρώ μείωση κατά 15%.

·        Και για ποσά άνω των 3.000 ευρώ μείωση κατά 20%.

Η παρακράτηση γίνεται επί του συνόλου της σύνταξης, αφορά συντάξεις άνω των 800 ευρώ περίπου και ισχύει από 1/1/2013.

Μειώσεις 30%-50% στα επιστρεφόμενα ποσά

«Μπορεί το σχέδιο νόμου που ψηφίζεται σήμερα να αποκαθιστά μία από τις πολλές αδικίες που έχουμε υποστεί οι συνταξιούχοι, όμως η ρύθμιση του νομοσχεδίου που μας αφορά αφήνει ανοιχτό παράθυρο για μειώσεις των αναδρομικών από 30% μέχρι και 50%» .

 «Η συγκεκριμένη ρύθμιση στο άρθρο 2 τού υπό ψήφιση νόμου –με τον τρόπο που έχει διατυπωθεί– αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να μη επιστραφεί ολόκληρη η διαφορά, η οποία παράνομα κατακρατήθηκε, αλλά μειώσεις των αναδρομικών από 30% μέχρι και 50%.

Κι αυτό, γιατί, ενώ αφαιρούνται οι άλλες μνημονιακές κρατήσεις των νόμων 4024/2011 (Α΄ 226), 4051/2012 (Α΄ 40) και 4093/2012                 (Α΄ 222), δεν υπάρχει καμία αναφορά στις κρατήσεις του ν. 3865/2010 [νόμος Λοβέρδου], όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 3986/2011.

Εδώ παρατηρούμε ότι, αν παραμείνει η διατύπωση, θα αποτελεί εμπαιγμό για χιλιάδες συνταξιούχους από τους οποίους οι μνημονιακοί νόμοι έχουν αφαιρέσει πάνω από το 50% των συντάξεών τους» .

Η διατύπωση στο άρθρο 2 του συγκεκριμένου νομοσχεδίου που σήμερα ψηφίζεται αφορά παράλειψη, αβλεψία ή γραφειοκρατικό λάθος, αφού δεν συμπεριλαμβάνεται ο νόμος Λοβέρδου (3865/2010 όπως τροποποιήθηκε με μνημονιακούς νόμους το 2011 και το 2012).

«Εκκρεμεί και διαιωνίζεται η επιστροφή των αντισυνταγματικών περικοπών των συντάξεών που έγιναν με τους ν. 4051 και 4093/2012, αφού κρίθηκαν από το ΣτΕ αντισυνταγματικές από τον Ιούνιο του 2015 (2287- 2290/2015 Αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ)» .

Ο ΕΦΚΑ (ως συνέχεια του ΙΚΑ) και το ΕΤΕΑΕΠ (επικουρική ασφάλιση) κωλυσιεργούν επίσης και δεν στέλνουν τα στοιχεία των παρακρατηθέντων ποσών, όπως τους ζητά σχετική δικαστική απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.