2014 - Συρρίκνωση μέχρι και την κατάργηση των επικουρικών συντάξεων

Το 2014 η κυβέρνηση, κάνοντας πράξη παλιότερα νομοθετήματα, προχωρεί στην παραπέρα συρρίκνωση μέχρι και την κατάργηση των επικουρικών συντάξεων. Εργαλείο σε αυτή την κατεύθυνση είναι ο νέος κανονισμός για το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), το οποίο συστάθηκε το 2012.

Οπως προ ημερών δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης», με το νέο κανονισμό δίνεται η χαριστική βολή σε ό,τι έχει απομείνει από την Επικουρική Ασφάλιση, μετά τις αλλεπάλληλες μειώσεις που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια και στις επικουρικές συντάξεις. Με τον κανονισμό αυτό, όπως προβλέπει ο νόμος 4052/2012, θα αρχίσουν να επιβάλλονται οι νέες μειώσεις στις επικουρικές από τα μέσα του 2014 και, κυρίως, θα τεθεί σε ισχύ το νέο, ιδιωτικό επί της ουσίας, σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

Ο νόμος 4052/2012 προέβλεπε τη συγκρότηση του ΕΤΕΑ και επί της ουσίας έθετε σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης το οποίο δεν εγγυάται σε καμιά περίπτωση την απόδοση συντάξεων και, πολύ περισσότερο, το ύψος τους.

Ετσι οι εργαζόμενοι - ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑ θα γνωρίζουν μόνο τι πληρώνουν για την επικουρική τους σύνταξη (καθορισμένες εισφορές), δεν τους δίνεται όμως καμιά εγγύηση για το ύψος της σύνταξής τους, αφού πέρα από το νέο τρόπο «θεωρητικού» υπολογισμού τους, τελικά αυτό θα καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση του εκάστοτε υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Σε κάθε περίπτωση, οι συντάξεις δεν πρέπει να προκαλούν κανένα έλλειμμα στο Ταμείο.

Ο κανονισμός του ΕΤΕΑ είναι ένα ακόμα βήμα προς τη συρρίκνωση και κατάργηση των επικουρικών συντάξεων. Στο νόμο 4052/2012 οριζόταν ότι η επικουρική σύνταξη για τους ασφαλισμένους από την 1/1/2001 και μετά θα υπολογίζεται εξ ολοκλήρου με βάση το νέο σύστημα (ατομικό - κεφαλαιοποιητικό). Δηλαδή, το ποσό της σύνταξης είναι ακαθόριστο και ατομικό και θα προσδιορίζεται από:

• Τα δημογραφικά δεδομένα.
• Το ατομικό ποσό συσσώρευσης εισφορών με επιτόκιο που καθορίζεται ανάλογα με τη μεταβολή του μισθού των εργαζομένων.
• Το επιτόκιο προεξόφλησης.
• Τη μεταβιβασιμότητα της σύνταξης.

Για τους ασφαλισμένους πριν το 2000 προβλέπεται να λαμβάνουν επικουρική σύνταξη που θα αποτελείται από δύο τμήματα:

-- Το πρώτο, από τη σύνταξη για τα χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2014. Για τους «παλιούς ασφαλισμένους» (πριν το 1993) το τμήμα αυτό της σύνταξης θα υπολογιζόταν με βάση τα καταστατικά των Ταμείων τους, που προβλέπουν ποσοστό αναπλήρωσης πάνω από 20%.

-- Το δεύτερο, για τα χρόνια ασφάλισης μετά την 1/1/2015. Το τμήμα αυτό θα υπολογιζόταν σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, δηλαδή με καθαρά κεφαλαιοποιητικούς όρους, όπως και όλοι οι ασφαλισμένοι μετά το 2001 (βλέπε παραπάνω).

Τώρα, όμως, με τον κανονισμό (άρθρο 21), οι «παλιοί» εργαζόμενοι (πριν το 1993) «εξομοιώνονται» με τους «νέους» και το ποσοστό αναπλήρωσης περιορίζεται στο 20% για όλους σε ό,τι αφορά το πρώτο τμήμα της επικουρικής τους σύνταξης. Κατά συνέπεια και οι «παλιοί» ασφαλισμένοι, που πλέον τα επόμενα χρόνια βγαίνουν στη σύνταξη έχοντας «ώριμα» ασφαλιστικά δικαιώματα, θα λάβουν πολύ μικρότερες συντάξεις απ' αυτές που αποδίδονται μέχρι τώρα.

Ακόμα μεγαλύτερες θα είναι οι μειώσεις για όσους συνταξιοδοτηθούν μετά το 2015, αφού το μέρος της σύνταξης μετά το χρονικό αυτό όριο συρρικνώνεται δραματικά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις συνδικαλιστών, οι επικουρικές συντάξεις όλων των ασφαλισμένων θα είναι στο εξής συντάξεις πτωχοκομείου, που δεν θα υπερβαίνουν τα 100 ευρώ.

Συντριπτικό χτύπημα δέχονται και οι αναπηρικές επικουρικές συντάξεις, οι οποίες, με βάση τον κανονισμό, σε πολλές περιπτώσεις καταργούνται, αλλά και οι συντάξεις χηρείας. Συγκεκριμένα:

• Τραγικές θα είναι οι συνέπειες για τους ασφαλισμένους που λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας πρέπει να βγουν σε αναπηρική σύνταξη. Σύμφωνα με αυτά που ορίζει ο κανονισμός και σε αντίθεση με ό,τι ισχύει σήμερα, αν δεν έχει θεμελιωθεί τη στιγμή του ατυχήματος ή της επαγγελματικής ασθένειας δικαίωμα στη σύνταξη (δηλαδή οι 4.500 μέρες ασφάλισης ή 1.500 μέρες ασφάλισης από τις οποίες οι τελευταίες 600 την τελευταία 5ετία), τότε στον ανίκανο προς εργασία ασφαλισμένο δεν αποδίδεται καμία αναπηρική σύνταξη! Αντ' αυτής του «επιστρέφονται» οι εισφορές και μάλιστα μόνο οι δικές του και όχι και του εργοδότη.

Ανάλογη διάταξη για τις προσωρινές αναπηρικές συντάξεις ορίζει πως όποιος λάβει προσωρινή σύνταξη και επανέλθει στην εργασία και στην ασφάλιση στο ΕΤΕΑ, τότε το ποσό που θα λάβει το διάστημα που κρατά η ανικανότητα προς εργασία, θα παρακρατηθεί από το σύνολο της σύνταξης που θα καταβληθεί στο τέλος του εργάσιμου βίου του με την τελική απονομή επικουρικής σύνταξης. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, ανακύπτει η άκρως αντιδραστική «φιλοσοφία» που διέπει τη νέα επικουρική ασφάλιση, που πλέον μόνο κατ' ευφημισμόν μπορεί να αποκαλείται έτσι, αφού ξεπερνά ακόμα και τα ισχύοντα στην ιδιωτική ασφάλιση.

• Στην περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου εργαζόμενου, ο κανονισμός προβλέπει ότι αντί της άμεσης καταβολής επικουρικής σύνταξης ή μέρος αυτής στην οικογένεια του θανόντος, δηλαδή στο χήρο ή στη χήρα, αυτή δεν αποδίδεται και ο δικαιούχος θα την λάβει μόνο με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του (της). Ετσι, ενώ μέχρι σήμερα ο σύζυγος ή η σύζυγος θανόντος ασφαλισμένου στον ιδιωτικό τομέα, σε περίπτωση που δεν εργαζόταν, ή δεν είχε συνταξιοδοτηθεί, λάμβανε αμέσως τη σύνταξη που αναλογούσε, τώρα θα περιμένει να συμπληρώσει το 62ο έτος.

• Από τους 1.039.591 συνταξιούχους του ΙΚΑ, οι 513.609 (49,4%) παίρνουν σύνταξη μέχρι 500 ευρώ.
• Ακόμα 254.140 συνταξιούχοι παίρνουν κύρια σύνταξη από 500 έως 700 ευρώ, που σημαίνει ότι 767.749 συνταξιούχοι του ΙΚΑ, το 73,8% του συνόλου, δηλαδή οι 3 στους 4 σχεδόν, επιβιώνουν με εισοδήματα κάτω από τα όρια ή στα όρια της στατιστικής φτώχειας.
• Τέλος, 113.597 συνταξιούχοι λαμβάνουν ως κύρια σύνταξη ποσά από 700 έως 1.000 ευρώ και μόνο 158.245 συνταξιούχοι έχουν σύνταξη άνω των 1.000 ευρώ.

Αν στους 767.749 συνταξιούχους του ΙΚΑ προσθέσουμε και τους 736.705 συνταξιούχους του ΟΓΑ, που οι συντάξεις τους βρίσκονται μεταξύ 340 και 500 ευρώ, προκύπτει ότι τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο συνταξιούχοι από τα 2,7 του συνόλου έχει οδηγηθεί στον Καιάδα της φτώχειας και της ανέχειας.Και αυτό χωρίς να αναφερθούμε στους χαμηλοσυνταξιούχους των υπόλοιπων Ταμείων και χωρίς να υπολογίσουμε ότι πλέον όλοι οι συνταξιούχοι λαμβάνουν 12 συντάξεις και όχι 14, όπως τα προηγούμενα χρόνια.

Να σημειωθεί ότι με «στοιχεία» που παρουσιάζει κάθε μήνα από το πρόγραμμα «ΗΛΙΟΣ» το υπουργείο Εργασίας προσπαθεί με ψεύτικα δεδομένα να δημιουργήσει τη μαγική εικόνα ότι η μέση σύνταξη είναι στα 920 ευρώ.

Ομως, όπως προκύπτει από τα ίδια τα στοιχεία του εν λόγω Προγράμματος, για τους συνταξιούχους του ΙΚΑ:

• Η μέση σύνταξη είναι μόλις 623 ευρώ. Αν αφαιρέσουμε την κράτηση του 4% για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αυτή διαμορφώνεται μετά βίας στα 600 ευρώ.
• Η μέση σύνταξη αναπηρίας για 120.000 συνταξιούχους που έχασαν την ικανότητα προς εργασία, είναι μόλις 527,35 ευρώ.
• Η επικουρική σύνταξη που καταβάλλεται στο 65% των συνταξιούχων του ΙΚΑ, μετά τις αλλεπάλληλες μειώσεις έχει διαμορφωθεί στα 196,59 ευρώ (μέση επικουρική).

Γι' αυτό το σκοπό, συγκροτούν άμεσα Επιτροπή για το Ασφαλιστικό, η οποία, όπως και οι προηγούμενες, θα παραδώσει το κατά παραγγελία πόρισμα για τις προαποφασισμένες ανατροπές, που υπηρετούν την εξής στρατηγική κατεύθυνση: Παραπέρα μείωση των συντάξεων, αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ενίσχυση της ιδιωτικής ασφάλισης και των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην Υγεία και την Πρόνοια.

Ταυτόχρονα, ετοιμάζουν γενικευμένη επίθεση στα επιδόματα ανεργίας, στέγης, στις συντάξεις και στα επιδόματα αναπηρίας, βάζοντας εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να περιορίσουν την παροχή τους στους πιο εξαθλιωμένους. Το 2013, οι συντάξεις περικόπηκαν κατά επιπλέον 5% έως 20% και το ίδιο μελετάνε για το 2014, ανεξάρτητα από τις διαβεβαιώσεις για το αντίθετο. Οι νέες περικοπές του κρατικού προϋπολογισμού το 2014 για τον τομέα Υγείας κατά 19,7% προμηνύουν χειροτέρευση των υπηρεσιών που παρέχει το δημόσιο σύστημα στο λαό.

Εκτός από τα νέα αντιασφαλιστικά μέτρα που ετοιμάζει η κυβέρνηση, από το 2014 και στο εξής, μπαίνουν σε εφαρμογή διατάξεις που ψηφίστηκαν με προηγούμενους νόμους και οι οποίες κάνουν ακόμα χειρότερους τους όρους ασφάλισης και συνταξιοδότησης εκατομμυρίων εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων. Συγκεκριμένα:

Ολα τα παραπάνω αποτελούν προσαρμογή στο σύστημα των «τριών πυλώνων ασφάλισης», που περιγράφουν οι στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ. Συγκεκριμένα, στόχος τους είναι:

Η σημερινή κατάσταση είναι αποτέλεσμα απανωτών χτυπημάτων στην Κοινωνική Ασφάλιση, που επιταχύνθηκαν τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Επιδιώκεται η απαλλαγή του κράτους και των εργοδοτών από τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος, με μείωση των εισφορών τους. Ο στόχος είναι να ενισχυθεί η κερδοφορία των μονοπωλίων, με μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, με τη μείωση και του λεγόμενου μη μισθολογικού κόστους. Με κατεύθυνση της ΕΕ, τα δημόσια ασφαλιστικά συστήματα περιορίζονται στο προνοιακό κομμάτι, δίνοντας ενισχυμένο ρόλο στα ιδιωτικά - κεφαλαιοποιητικά συστήματα.

Οι ανατροπές δεν γίνονται για «νοικοκύρεμα» όπως ισχυρίζονται των δημοσιονομικών στην Ελλάδα. Εφαρμόζονται σ' όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν κυβερνούν φιλελεύθερες ή σοσιαλδημοκρατικές ή κεντροαριστερές δυνάμεις, με τη συμμετοχή και μεταλλαγμένων κομμουνιστικών κομμάτων που συμμετέχουν στο ΚΕΑ.

Για παράδειγμα, η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία έχει ήδη εξαγγείλει συνταξιοδότηση σε ηλικία 63 χρόνων για όσους εργαζόμενους έχουν πληρώσει εισφορές για 45 έτη, δηλαδή 13.500 ένσημα, ενώ οι Γάλλοι εργοδότες προτείνουν σύνταξη με 43 χρόνια ή 12.900 ένσημα. Ολοι οι άλλοι, άνδρες, γυναίκες, παλιοί και νέοι, πάνε στα 67 και βάλε! Για να προωθήσουν μάλιστα τα αντιδραστικά τους σχέδια, επικαλούνται το δημογραφικό και συνδέουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, που αυξάνει.

Και μια επισήμανση: Στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες υπήρχε ένα καθολικό και δωρεάν σύστημα Ασφάλισης, Υγείας - Πρόνοιας που έδινε βάρος στην πρόληψη και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω γήρατος ήταν τα 60 χρόνια για τους άνδρες και τα 55 για τις γυναίκες. Οι εργαζόμενοι σε βαριές συνθήκες έπαιρναν σύνταξη σε ηλικία 50 ετών οι άνδρες και στα 45 οι γυναίκες.